Aby zapewnić zdrowy wzrost roślin i obfite plony w naszym sadzie, powinniśmy regularnie i corocznie przeprowadzać cięcie drzew oraz krzewów owocowych. Prawidłowe cięcie polega na eliminowaniu niepożądanych pędów i gałęzi, które zakłócają rozwój rośliny, bądź z jakiś powodów nie wydają owoców. Poprzez cięcie możemy nadawać młodym roślinom pożądane kształty i stymulować wyrastanie nowych, silnych pędów.

Terminy cięcia drzew owocowych

Cięcie drzew owocowych możemy przeprowadzać w dwóch terminach:

  • w okresie spoczynku – cięcie zimowe,
  • w okresie wegetacji – cięcie letnie.

Cięcie zimowe drzew owocowych możemy rozpocząć od lutego, o ile mamy pewność że minął już okres silnych mrozów, a następnie kontynuować je, aż do kwietnia. Zaczynamy od cięcia gatunków najmniej wrażliwych na uszkodzenia mrozowe, cięcie tych bardziej wrażliwych odkładamy do wiosny.

Jako pierwsze wykonujemy cięcie jabłoni oraz cięcie gruszy. Nieco później przycinamy śliwy, morele, brzoskwinie i nektaryny. Zimowy termin cięcia jest zalecany raczej dla młodych drzew pestkowych, dla starszych właściwszy okaże się termin letni, gdyż zmniejszy to ryzyko infekcji chorobowych.

Z tego powodu u takich gatunków, jak wiśnie i czereśnie, które są najbardziej wrażliwe na choroby kory i drewna, wykonujemy wyłącznie letnie cięcie drzew owocowych. Drzewa te przycina się zaraz po zbiorze owoców. Najwłaściwszy termin na cięcie wiśni oraz czereśni wypada od końca lipca do połowy sierpnia.

Wycinamy gałęzie rosnące pionowo ku górze i krzyżujące się z innymi

Zimowe cięcie drzew powinno być umiarkowane, aby nie spowodowało zbyt silnego wzrostu drzew i nie wywołało zbyt dużego ryzyka infekcji chorobowych. W wyniku tego cięcia, głównie u jabłoni, mogą pojawić się liczne „wilki”, które będziemy usuwać w terminie letnim.

Jak zatem widać drzewa owocowe, w zależności od gatunku, przycina się w końcu zimy lub wiosną, a potem latem. Z zasady nie jest zalecane przycinanie drzew owocowych jesienią, gdyż rany po cięciu nie zabliźnią się przed zimą i mogą stać się źródłem przemarznięcia rośliny.

Technika cięcia drzew owocowych

Cięcie drzew młodych, dobrze odżywionych, silnie rosnących i wchodzących w owocowanie wpływa na zahamowanie ich wzrostu. Dlatego też cięcie młodych drzew owocowych ograniczamy tylko do ich formowania i kształtowania korony. Wycinamy ze środka korony przede wszystkim gałązki martwe, uszkodzone i rosnące do środka korony zamiast na zewnątrz, przez co krzyżują się z sąsiednimi gałązkami.

Zupełnie inaczej podchodzimy do sprawy cięcia drzew starszych. Drzewa kilkuletnie i starsze, szczególnie jabłonie, grusze i wiśnie wymagają silnego cięcia. Szczególnie, jeżeli od ich posadzenia nie były cięte. Niestety takich drzew na działkach można spotkać dość sporo.

Cięcie starych drzew owocowych można podzielić na dwa etapy:

  1. Cięcie grubych konarów,
  2. Cięcie drobniejszych gałęzi.

Krok 1 – wycinamy konary
Prześwietlanie starych, zaniedbanych drzew rozpoczynamy zazwyczaj od usunięcia kilku grubszych konarów korony w celu udostępnienia światła słonecznego do jej środka. Niekiedy trzeba usunąć cały wierzchołek drzewa celem obniżenia wysokości korony. Drzewa niższe łatwiej jest chronić przed chorobami i szkodnikami, wygodniej jest wykonać wszystkie zabiegi pielęgnacyjne, a także dokonywać z nich zbioru owoców.

Najpierw wycinamy grube konary gałęzie aby prześwietlić koronę drzewa

Krok 2 – cięcie cieńszych gałęzi
Po wycięciu kilku konarów przystępujemy do rozrzedzania pozostałych galęzi. Wycinamy gałęzie blisko siebie leżące i wzajemnie się zacieniające, krzyżujące się i ocierające, oraz rosnące do środka korony. Nie martwmy się jeśli w ten sposób przycięta korona wyda nam się zbyt rzadka – po ukazaniu się nowych liści i przyrostów w miesiącach letnich, szybko stanie się wystarczająco gęsta.

Cieńsze gałęzie tniemy sekatorem. Przyda się też kij z przymocowanym drutem wygiętym w hak, który umożliwi przyginanie do dołu zbyt wysoko położonych gałęzi

W jakich miejscach ciąć gałęzie?

Prawidłowe cięcie ma znaczący wpływ na szybkość gojenia się rany i zmniejszenie ryzyka infekcji chorobowej. Powierzchnia po cięciu powinna być jak najbardziej gładka. Dlatego należy obrać inną technikę cięcia gałęzi, a inną dla cieńszych pędów:

  • Gałęzie powinniśmy wycinać tuż za obrączką (miejscem przynasadowego zgrubienia) lub tuż za miejscem rozwidlenia. Cięcie zbyt daleko od tych miejsc przyczynia się do pozostawania zamierających „kikutów”, które w przyszłości i tak trzeba będzie wyciąć.

Gałęzie tniemy tuż za obrączką lub rozwidleniem aby nie zostawiać zamierających „kikutów”

  • Pędy skracamy tuż za zdrowym pąkiem, tak aby powierzchnia cięcia była nachylona ku jego nasadzie pod kątem 45°. Przy czym należy tu pamiętać, że nowe gałęzie będą wyrastać w takim kierunku, z jakiego wyrasta pąk. Dlatego unikaj cięcia nad pąkami skierowanymi do wnętrza korony aby uniknąć wyrastania gałązek, które w przyszłości będą się krzyżować (kolidować) z innymi i nadmiernie zagęszczać koronę drzewka.

Dobrze: pędy przycinamy nad zdrowym pąkiem pod kątem 45°

Źle: cięcie za daleko od rozwidlenia – końcówka pędu zamiera

Dobierz narzędzie do rodzaju cięć

Jakość wykonanych cięć w dużej mierze zależy od doboru odpowiednich narzędzi. I wcale nie chodzi tu o kupowanie narzędzi drogich czy znanych producentów. Bo wcale nie w tym rzecz. Chodzi natomiast o dobór rodzaju i funkcjonalność narzędzia do charakteru naszej pracy:

  • Cienkie gałęzie młodych drzewek i krzewów (o średnicy do około 2,5 cm) możemy przycinać sekatorem ręcznym.
  • Do cięcia grubszych gałęzi o średnicy do 4 cm wybieramy sekator dwuręczny. Najbardziej solidne sekatory dwuręczne o wydłużonych ramionach mogą ciąć gałęzie o średnicy do 5 cm.
  • Wybór sekatora to także decyzja o systemie cięcia nożycowym lub kowadełkowym. Sekator kowadełkowy pozwala oszczędzić nieco energii podczas pracy ale powinno się nim ciąć wyłącznie gałęzie twarde, zdrewniałe. Będzie zatem idealny do zimowego cięcia drzew. Sekator nożycowy zaś przyda się podczas cięcia gałązek miękkich, zielonych i świeżych przyrostów. Sprawdzi się idealnie podczas cięcia letniego, a także gdy będziemy chcieli wyciąć całą gałąź tuż przy konarze.

Jaki sekator wybrać – kowadełkowy czy nożycowy
Zima to pora, kiedy podczas spaceru w ogrodzie można ściąć dzikie pędy i prześwietlić drzewa owocowe, a do tego niezbędny jest sekator. Czym kierować się podczas wyboru sekatora? Zobacz jakie cechy powinien mieć dobry sekator, który przez długie lata będzie nam służyć podczas wykonywania prac w ogrodzie. Więcej…

  • Do cięcia jeszcze grubszych gałęzi bezwzględnie trzeba wybrać piłę. Najlepiej sprawdzają się piły ogrodnicze o ostrzu wygiętym w tzw. lisi ogon, co pozwala na lepsze rozłożenie sił i bardziej precyzyjne cięcie.

Warto wiedzieć!
Bardzo ważna jest odpowiednia technika cięcia piłą. Grubą gałąź najpierw podpiłowujemy od dołu, a następnie piłujemy od góry. W ten sposób zapobiegniemy wyłamywaniu gałęzi i zdzieraniu kory.

  • Do cięcia wyższych drzew warto przygotować trzonki teleskopowe, które pozwalają wykonywać cięcie bez wchodzenia na drabinę.

Zabezpieczenie ran po cięciu

Ważne!
Aby zapobiec wniknięciu chorób w miejscu ran po cięciu, cięcie przeprowadzamy wyłącznie w dni bezdeszczowe, suche i słoneczne, gdy temperatura powietrza przekracza 0°C. Bezpośrednio po cięciu rany smarujemy maścią ogrodniczą.

Jedną z najczęściej wykorzystywanych maści do smarowania ran powstałych po cięciu drzew owocowych jest Funaben Plus 03 PA. Rany na jabłoniach i gruszach możemy również smarować białą farbą emulsyjną z dodatkiem środka grzybobójczego Topsin M 500 SC. Do smarowania ran na drzewach pestkowych powinniśmy jeszcze dodać Miedzian 50 WP, który poza działaniem grzybobójczym wykazuje też działanie antybakteryjnie. Te zabiegi przyspieszą gojenie się ran, ochronią je przed wysychaniem, zawilgoceniem, a przede wszystkim przed chorobami.

Cięcie drzew i krzewów owocowych – wszystkie rany po cięciu trzeba zabezpieczyć maścią ogrodniczą ze środkiem grzybobójczym

Cięcie krzewów owocowych

O ile cięcie drzew możemy opóźnić do terminu wiosennego, nie powinniśmy zwlekać z przycięciem krzewów porzeczek, agrestu, malin i borówki. Sposób cięcia krzewów owocowych zależy od tego czy owoce powstają na pędach jednorocznych, na drewnie starszym i krótkopędach, czy też na jednych i na drugich.

Cięcie porzeczek i agrestu
Porzeczki wydają owoce na pędach ubiegłorocznych i kilkuletnich, dlatego też wycinamy wszystkie pędy stare, mające więcej niż trzy lata, oraz pędy słabe i skierowane w dół. Po zimowym cięciu każdy krzew porzeczkowy powinien składać się w jednej trzeciej z trzech lub czterech pędów ubiegłorocznych.

Cięcie porzeczek. Jak i kiedy przycinać porzeczki?
Warunkiem wysokiego plonu porzeczek jest odpowiednie cięcie tych krzewów. Prawidłowo przycięte porzeczki lepiej się ukorzeniają po posadzeniu, rozkrzewiają, kwitnienie jest bardziej obite, owoce dorodniejsze i wzrasta odporność na choroby. Zobacz jak i kiedy przycinać porzeczki aby cieszyć się dużymi plonami zdrowych owoców! Więcej…

Agrest tnie się podobnie jak porzeczkę. Ponieważ pędy wielu odmian agrestu mają tendencję do płożenia się po ziemi, aby do tego nie dopuścić, przycinamy je nad pędem skierowanym ku górze.

Cięcie agrestu. Jak i kiedy przycinać agrest?
Prawidłowemu owocowaniu agrestu sprzyja regularne, coroczne cięcie tego krzewu. Zobacz kiedy i jak przycinać agrest oraz czym różni się przycinanie agrestu piennego od cięcia formy krzaczastej. Oto wszystko o prawidłowym cięciu agrestu na działce i w ogrodzie. Więcej…

Cięcie malin i jeżyn
W uprawie malin owocujących latem po zbiorach wycina się tuż przy ziemi wszystkie pędy, które owocowały. Pod koniec zimy wycinamy tuż przy ziemi pędy malin powtarzających owocowanie. Wyrosną nowe pędy, które zaowocują latem.

Owoce jeżyn powstają na pędach jednorocznych, dlatego dobrze jest prowadzić je oddzielnie od pędów młodszych. Po zbiorze owocujące pędy, podobnie jak u malin, przycinamy tuż nad ziemią.

Cięcie borówki
Borówka wysoka owocuje z kolei na pędach 2 lub 3-letnich. Młode krzewy przez 3 lata wymagają nieznacznego cięcia, ograniczonego do wycinania słabych i martwych pędów. Później krzewy borówki tniemy w taki sposób, aby pobudzić do wyrastania młode pędy u nasady krzewu, wycinając co roku pewną ilość pędów starszych.


Pozostałe newsy

Mogilno

Przemysłowa 7a
88-300 Mogilno
tel: +48 (52) 354 85 57
fax: +48 (52) 552 37 41
e-mail: sekretariat@chp-pasze.pl